Recente massaontslagen bij technologiegiganten als Amazon, Microsoft en Google, in combinatie met soortgelijke bezuinigingen bij andere bedrijven, waaronder Target en UPS, hebben geleid tot zorgen over een ‘AI-apocalyps’. De angst bestaat dat kunstmatige intelligentie banen snel zal automatiseren, waardoor miljoenen werklozen achterblijven. Hoewel de angst begrijpelijk is, denken experts dat de realiteit genuanceerder zal zijn dan een plotselinge massale verplaatsing van werknemers door robots.
De ontslagaankondiging van Amazon wees bijvoorbeeld op AI als aanjager van organisatorische verandering: “we zijn ervan overtuigd dat we gestroomlijnder moeten worden georganiseerd, met minder lagen.” Deze taal suggereert een stroomlijningsproces waarbij AI bedrijven in staat stelt om met minder menselijke hulpbronnen in specifieke rollen te functioneren. De huidige golf van ontslagen weerspiegelt echter waarschijnlijk bredere economische druk en bedrijfsspecifieke herstructureringen dan de grootschalige automatisering van witteboordenbanen.
De geleidelijke transitie: disruptie versus overheersing
In plaats van een plotselinge, catastrofale gebeurtenis voorspellen experts dat de integratie van AI in de beroepsbevolking geleidelijk en ongelijk verdeeld over de sectoren zal plaatsvinden. Mert Demirer, een econoom bij MIT, legt uit dat nieuwe bedrijven die AI omarmen waarschijnlijk een snellere adoptie en herstructurering zullen zien omdat kleinere processen flexibeler zijn om te veranderen. Gevestigde bedrijven, die experimenteren met AI-tools, bewegen zich in een langzamer tempo vanwege hun diepgewortelde structuren en bureaucratische hindernissen.
Waar komt de angst vandaan? Verschillende factoren dragen bij aan de perceptie van een dreigende AI-gedreven banenapocalyps:
- Hype: De media maken de mogelijkheden van AI vaak sensationeel, waardoor onrealistische verwachtingen worden gewekt over de onmiddellijke impact ervan.
- Beperkt bewustzijn: Veel bedrijven onderzoeken nog steeds de praktische toepassingen van AI, wat leidt tot verwarring over het ware potentieel en de beperkingen ervan.
- Economische onzekerheid: Ontslagen in verschillende sectoren leiden vaak tot de angst dat nieuwe technologie, zoals AI, rechtstreeks verantwoordelijk is voor banenverlies.
De echte impact: efficiëntie, geen eliminatie
Hoewel grootschalige banenverplaatsing door AI misschien overdreven is, is het van cruciaal belang om de groeiende invloed van de tool te erkennen. AI-assistenten zijn al bezig met het stroomlijnen van taken op gebieden als coderen, het opstellen van documenten en het genereren van marketingteksten. Dit kan leiden tot meer efficiëntie en mogelijk de noodzaak voor sommige rollen verminderen, aangezien bedrijven de workflows optimaliseren.
Gil Luria, een analist voor Microsoft en Amazon bij D.A. Davidson wijst erop dat deze technologiegiganten deels bezuinigen om de winsten te herinvesteren in de AI-infrastructuur. “Ze willen aandeelhouders ervan overtuigen dat ze op een verantwoorde manier investeren”, legt hij uit.
Het onderzoek van het McKinsey Global Institute weerspiegelt dit sentiment en constateert dat hoewel de meeste bedrijven generatieve AI-tools zijn gaan gebruiken, slechts een klein percentage al significante gevolgen voor hun inkomsten rapporteert.
Het nieuwe landschap: flexibiliteit en specialisatie
In plaats van massale werkloosheid zal de transitie naar een door AI aangedreven werkplek waarschijnlijk het volgende met zich meebrengen:
- Jobtransformatie: Bestaande functies zullen evolueren en AI-tools integreren, waardoor werknemers zich moeten aanpassen en zich moeten bijscholen.
- Opkomst van nieuwe rollen: Er zal veel vraag zijn naar specialisten in het ontwikkelen, onderhouden en ethisch toezicht houden op AI-systemen.
- Concurrentiedruk: Bedrijven die achterblijven bij het adopteren van AI lopen het risico marktaandeel te verliezen aan flexibeler concurrenten die de mogelijkheden ervan benutten.
Andrew McAfee, hoofdonderzoeker aan de Sloan School of Management van MIT, trekt parallellen met de begindagen van de elektrificatie. Aanvankelijk vervingen fabrieken alleen maar stoommachines door elektrische machines, zonder hun structuur fundamenteel te veranderen. Pas toen ondernemers nieuwe lay-outs en processen bedachten – zoals de assemblagelijnen van Henry Ford – zorgde elektriciteit voor een echte revolutie in de productie. Op dezelfde manier wordt het potentieel van AI mogelijk pas volledig gerealiseerd als bedrijven de werkstructuren eromheen opnieuw bedenken.
De advocatuur biedt een voorbeeld van deze opkomende verschuiving. Traditionele advocatenkantoren vertrouwen op facturering door grote teams per uur. Ondertussen gebruiken startups AI om juridische diensten te verlenen, met drastisch minder menselijke advocaten per cliënt. Omar Haroun, CEO van Eudia Counsel, een zogenaamd AI-native advocatenkantoor, zegt: “We proberen eigenlijk te bewijzen dat één kenniswerker het werk van tien kan doen.”
Conclusie: Aanpassingsvermogen is de sleutel
Hoewel massaontslagen uitsluitend door AI in de nabije toekomst onwaarschijnlijk zijn, valt de invloed van de technologie op de werkplek niet te ontkennen. Het belangrijkste uitgangspunt voor zowel individuen als bedrijven is aanpassingsvermogen. Voortdurend leren, bijscholen en de bereidheid om nieuwe manieren van werken te omarmen zullen essentieel zijn om door dit evoluerende landschap te navigeren. Bedrijven die prioriteit geven aan flexibiliteit en strategisch investeren in AI zullen waarschijnlijk floreren, terwijl bedrijven die vasthouden aan verouderde modellen het risico lopen achterop te raken.
